ประเพณียี่เป็ง คือ ประเพณีลอยกระทงแบบล้านนาไทย โดยคำว่า ยี่ แปลว่า สอง ส่วน เป็ง แปลว่า เพ็ญ หรือ คืนพระจันทร์เต็มดวง ซึ่งหมายถึงประเพณีในวันเพ็ญเดือนสองของชาวล้านนา ซึ่งตรงกับเดือนสิบสองของไทย
กระทงที่เรียกว่า “ลอยโขมด” ปัจจุบันมีการประกวดกระทงและขบวนแห่ เป็นจุดดึงดูดความสนใจของนักท่องเที่ยว
วันที่จัดงาน วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 2 เหนือ ประมาณเดือน พ.ย. ของทุกปี ตรงกับวันลอยกระทง
สิ่งน่าสนใจ
สองสามวันก่อนวันยี่เป็ง ตามวัดวาอารามและครัวเรือนของชาวล้านนาจะประดับตกแต่งหน้าบ้านหรือหน้าประตูวัดหน้าวิหาร ด้วยต้นกล้วย อ้อย ก้านมะพร้าว โคมไฟ และดอกไม้ นอกจากนั้นยังจัดเตรียมทำโคมไฟนานาชนิด ทั้งโคมแขวน โคมหูกระต่าย และโคมลอย จุดผางประทีปอยู่รอบๆ บ้าน
ในวันยี่เป็งตั้งแต่เช้ามืดราวตี 4 จะมีการถวายข้าวมธุปายาส แด่พระพุทธเจ้า จากนั้นชาวบ้านจะนำข้าวปลาอาหารมาถวายพระสงฆ์เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษ เมื่อเสร็จแล้วชาวบ้านจะนำข้าวปลาอาหารอีสำรับหนึ่งมาทำบุญตักบาตร พอใกล้ค่ำชาวบ้านนำประทีปมาวัดเพื่อบูชาพระรัตนตรัยและฟังเทศน์ จากนั้นจึงเริ่มจุดโคมไฟ โคมลอย หรือลอยโขมด (ลอยกระทง) ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นการทำทานด้วย เพราะชาวบ้านนิยมแขวนสิ่งของ เงิน หรือข้อความที่ระบุว่าใครเก็บได้สามารถนำมาขึ้นรางวัลกับผู้ปล่อยโคม
ปัจจุบันประเพณียี่เป็งของเชียงใหม่จัดเป็นงานเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว มีการจัดประกวดกระทง โคมไฟ และขบวนแห่กระทงใหญ่ มีขบวนแห่ไปตาม ถ.ท่าแพ นักท่องเที่ยวสามารถร่วมเข้าชมและลอยกระทงได้บริเวณริมแม่น้ำปิง ตั้งแต่หน้าเทศบาลนครเชียงใหม่เลียบแม่น้ำไปทางสะพานนครพิงค์จนถึงสะพานนวรัฐ ถ้าอยากเห็นประเพณีแบบดั้งเดิมควรไปทางอำเภอรอบนอก เช่น อ.สารภี อ.ดอยสะเก็ด
เชียงใหม่ ที่พัก
